Slovakya Başbakanı, Ukrayna’nın Rusya’nın kendi toprakları üzerinden AB’ye gaz ihraç etmesine izin vermeyerek Avrupa’nın küresel rekabet gücünü tehlikeye attığını iddia etti.
Slovakya Başbakanı Robert Fico, Ukrayna’nın Rus gazının kendi topraklarından geçişine son verme kararını görüşmek üzere Perşembe günü AB üst düzey yetkilileriyle bir araya geldikten sonra, savaştan zarar gören komşusuna karşı “karşılıklı tedbirler” alınması yönündeki uyarılarını yineledi.
Rus Gazprom ve Ukraynalı Naftogaz arasındaki beş yıllık kontrat 31 Aralık’ta sona erdiğinde Kiev’in Kremlin ile yeni bir tedarik anlaşması yapmayı reddetmesinin gaz fiyatlarını arttırdığını ve ayrıca Slovakya’ya AB’nin daha batısından gaz tedariki için transit ücret kaybı olarak yılda 500 milyon euroya mal olacağını iddia ediyor. Fico, bu önlemler arasında elektrik arzının kısıtlanması ve Ukraynalı mültecilere yardımın da yer alabileceğini söyledi ve hükümetinin AB düzeyinde atılacak adımlara engel koyabileceğini ima etti.
Brüksel’de gazetecilere açıklama yapan Fico, “Evet, bazıları şu anda söylediklerimin zalimce olduğunu söyleyebilir ama [Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir] Zelenskiy’in bize ve AB’ye yaptıkları da zarar verici ve zalimce,” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı sürdürdüğü çatışmalarda AB’nin tepkisini uzun süredir açıkça eleştiren Fico, Kiev’in Rus gazının kendi topraklarından geçişini kabul etmemesi halinde Ukrayna’ya elektrik tedarikini ve yardımları kesmekle tehdit ederek yeni yılda tansiyonu yükseltti. Slovakya Başbakanı 2 Ocak’ta sosyal medyada yaptığı paylaşımda Ukrayna’nın eylemlerinin Slovakya ekonomisine “sabotaj” anlamına geldiğini söyledi.
Avrupa Komisyonu, Rusya’nın Gazprom şirketi ile Ukrayna’nın Naftogaz şirketi arasındaki beş yıllık sözleşmenin 31 Aralık’ta sona erecek olması nedeniyle AB’nin ve üye devletlerin hazırlanmak için yeterli zamana sahip olduğu konusunda ısrar ediyor. Komisyon bu hafta yaptığı açıklamada AB’nin enerji güvenliğine yönelik bir tehdit görmediğini yineledi. Slovak başbakan, Brüksel’in Rus gazına yaptırım uygulamadığına ve ABD’nin bir zamanların en büyük tedarikçisinden gelen boru hattı akışındaki büyük düşüşü kısmen telafi etmek için AB’ye ihracatını arttırmasına rağmen önemli miktarda LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) sevkiyatının doğuya akmaya devam ettiğine işaret etti.
Enerji Komisyonu Başkanı Dan Jorgensen ile görüşmesinden çıkan Fico, AB’nin gaz arzındaki durumun ülkesine ve daha geniş anlamda bloğun özellikle ABD ve Çin karşısındaki rekabet gücüne verdiği zararı ele almasını beklediğini söyledi. Fico ayrıca Bratislava yönetiminin, Macaristan’ın yaptığı gibi, devam eden savaşla ilgili AB kararlarında veto hakkını kullanmaya hazır olabileceğini ima etti.
Toplantı sonrasında Fico’nun öfkeli söylemine rağmen, Fico ve Jorgensen ortak bir açıklama yayınlayarak Rus gazının Ukrayna üzerinden akışının sona ermesinin “enerji durumu ve daha geniş etkileri üzerine iyi ve açık bir tartışma” yaptıklarını belirtti. Ortak açıklamada, “Bu bağlamda, durumu takip etmek ve ortak bir değerlendirmeye dayalı olarak seçenekleri belirlemek ve AB’nin nasıl yardımcı olabileceğini görmek üzere bir üst düzey çalışma grubu kurulması konusunda mutabık kaldık,” denildi.
Geçtiğimiz Mayıs ayında bir suikast girişiminden kurtulan Slovak başbakan, yaptığı basın toplantısında dış meseleler kadar kendi ülke içi gündemine ilişkin de konuşarak iç siyasi muhaliflerini eleştirdi. Son yorumları, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova’da bir araya gelmek üzere Noel öncesi yaptığı ve çokça eleştirilen geziden iki hafta sonra geldi.